ATATÜRK İLKELERİ VE İNKİLAP TARİHİ

ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ


ATATÜRK’ÜN SÖYLEDİĞİ SÖZLER

1- Ben, size taarruz emretmiyorum;ölmeyi emrediyorum!Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar geçebilir.
Çanakkale Savaşı

2- Ya istiklal ya ölüm
Kurtuluş Savaşı

3-Vatanın bütünlüğü, Milletin istiklali tehlikededir. Milletin istiklalini yine milletin
azim ve kararı kurtaracaktır.
Amasya Tamimi

4-Siz orada yalnız düşmanı değil,Milletin ters talihini de yendiniz.
İkinci İnönü Muharebesi---İsmet İnönü’ye Kutlama Telgrafı

5-Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.
Sakarya Meydan Muharebesi

6-Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri.
Baş Komutanlık Meydan Muharebesi

Türkiye’nin İlk Siyasi Başarısı :
Gümrü barış antlaşması---Ermenilerle-TBMM arasında imzalanmıştır.

Sevr Antlaşmasının Kabulünü Onaylamayan Kişi :
Ferit Rıza Paşa

Osmanlı Devletinin Savaştığı Cepheler :
1-Doğu Cephesi 5-Güney Cephesi
2-Çanakkale Cephesi 6-Batı Cephesi
3-Irak Cephesi
4-Kanal ve Filistin Cepheleri

Zorlama İnkılabın Bir Öğesi Olmasına Rağmen Türk inkılabında az olmasının en önemli nedeni :Bağımsızlık Savaşı İle Başlaması
Benim Naciz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti Sonsuza kadar yaşayacaktır.
İzmir’de Suikast girişiminden sonra söylemiştir.

Balkan Savaşların’da Aralarında Anlaşma İmzalayan Devletler:
a-Yunanistan
b-Bulgaristan
c-Sırbistan
d-Karadağ

Birinci Dünya Savaşının Başlamasının Nedeni :
Avusturya-Macaristan imparatorluğu veliahdının Saraybosna’da 28 Haziran 1914
yılında Sırplarca öldürülmesi ile başlamıştır.

İtilaf Devletleri (Anlaşma) :
Rusya-Fransa-İngiltere-( İtalya-Sonradan katılmıştır.)

İttifak Devletleri (Bağlaşma) :
Almanya-Avusturya-Macaristan-Osmanlı imparatorluğu
Bağlaşma Devletleri Tarafında Olan İtalya,Savaş Çıkınca Anlaşma Devletlerinin
yanında yer almıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşmasını İmzalayan Hükümet :
İzzet Paşa Hükümeti

Zararlı Dernekler:
1-Mavi mira (Bu dernek Rum’lar tarafından kurulmuştur. Ege Bölgesindeki Türkleri
göç etmeye zorlama yada yok etme amacını taşıyorlardı.
2-Pontus Rum(Rumlar tarafından Trabzon’da kurulmuştur. Mavi mira derneği ile aynı
doğrultuda çalışıyorlardı.

Yararlı Dernekler
1-İslam ihtilali komitesi
2-Trakya-Paşaeli müdafaa Heyet-i Osmaniyesi
3-Müdafa-i Hukuk cemiyeti
4-Vilayatı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti(Doğu illerini koruma derneği)
5-Redd-i İlhak(Yunanistana katılmayı red)

İnkılap’ın Karşılığı : Devrim

Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşına : İlk önce tarafsız kalmış, sonra
Bağlaşma devletlerinin yanında katılmıştır.

Brest-Litovks Barışı İle : Rusya, Kars, Ardahan, Batum bölgelerini Osmanlı Devletine
geri verdi.

Bulgaristan’ı Yanımızda Savaşa Sokmak İçin : Dimetoka’yı Kendi isteğimizle
onlara bıraktık.

Yunan kuvvetlerinin önemli mevzilerimizi ele geçirdikleri, Polatlı’ya kadar
yaklaştıkları top seslerinin Ankara’dan duyulduğu Muharebe :
Sakarya meydan muharebesi

Çanakkale’de Savaşılan Cepheler : Seddülbahir-Arıburnu-Conkbayırı

Mareşal Rütbesi ve Gazi Ünvanı : Sakarya Savaşından sonra verilmiştir.13 Eylül 1921

Ankara Antlaşması : Fransızlarla yapılmıştır.20 Ekim 1921

Mudanya Ateşkes Antlaşması : 24 Temmuz 1923’de imzalandı.Bu antlaşma ile yeni
Türkiye devletinin bağımsızlığı bütün dünyaca onaylanıyor, milli sınırlarımız
çiziliyor ekonomik alanda Osmanlılar devrinden kalma eski pürüzler temizlenmiştir.

Ankara’nın Başkent Oluşu : 13 Ekim 1923

ATATÜRK İLKELERİ :
1- Bağımsızlık : Siyasi, mali iktisadi, adli, askeri, kültürel, ve benzeri her hususta
tam bağımsızlık ve tam serbestlik demektir.

2- Milli Egemenlik : Milleti Bizzat kendi mukadderatına hakim kılmak esası’dır.

2- Cumhuriyetçilik : Devlet idaresinde milli egemenliği, milli iradeyi ve hür seçimi
esas kabul eden ilkenin adıdır.

4- Milliyetçilik : Türkiye Cumhuriyetine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.

5- Halkçılık : Türk toplumunda fert, aile, zümre ve sınıf hakimiyetinin olamayacağı,
bütün millet fertlerinin kanun önünde eşitliğine dayanır.

6- Devletçilik : Türkiye’nin en kısa zamanda kalkınması için özellikle ekonomik anlamda fertlerin yapamayacağı bazı işleri devletin üzerine alması esasına dayanır.

7- Laiklik : Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması, dini inançların devlet idaresinde
ve siyasette rol oynamaması esasına dayanır.

8- İnkılapçılık : Eskiyi, kötüyü, çirkini yıkıp yerine yeniyi, iyiyi ve güzeli koymaktır.

9-Barışçılık : Türkiye cumhuriyetinin en esaslı ilkelerinden biri olan yurtta barış cihanda barış ilkesi insaniyetin ve uygarlığın refah ve ilerlemesinde en esaslı etkenlerdendir.

10-Akılcılık, Bilimcilik, Gerçekçilik : Her işin esas hedefine kısa ve kestirme yoldan varmak arzu edilir olmakla beraber yolun makul, mantık’ı ve bilhassa ilmi olması şarttır.

ATATÜRK İNKILAPLARI :

1-Siyasal İnkılaplar:
a-Saltanatın Kaldırılması
b-Cumhuriyetin İlanı
c-Halifeliğin Kaldırılması

2-Toplumsal İnkılaplar :
a-Kadın Hakları
b-Şapka ve kıyafet inkılab
c-Tekke, zaviye ve Türbelerin Kapatılması
d-Soyadı Kanunu
e-Lakap ve Unvanların Kaldırılması
f-Uluslar arası Saat, Takvim ve Rakamların Kabulü

3-Hukuk Alanında İnkılaplar : Mecellenin kaldırılarak yerine laik hukuk sisteminin ve
bu sisteme bağlı Medeni kanun, Borçlar Kanunu, Ticaret Kanunu, Ceza Kanunu gibi
çağdaş kanunlardır.



4-Eğitim, Kültür Ve Sanat Alanlarında İnkılaplar :
a-Öğretimin Birleştirilmesi
b-Yeni Türk Harflerinin Kabulü
c-Dil İnkılabı
d-Milli Tarih Anlayışı Ve Türk Tarih Tezi
e-Güzel Sanatlarda Gelişmeler

5-Ekonomik İnkılaplar :
a-Aşar vergisinin kaldırılması
b-Kapitülasyon’ların kaldırılması
c-1933 yılında ilk beş yıllık, 1937 Yılında ikinci beş yıllık kalkınma planı
d-1927 Teşviki Sanayi Kanunu

Mustafa Kemal Şam’daki görevi sırasında : Vatan ve hürriyet Derneğini kurmuştur.

Sakarya Savaşından Sonraki Gelişmeler :
a-13 Ekim 1921 Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması
b-20 Ekim 1921 Fransızlarla Ankara antlaşması
c-Mustafa Kemal Paşa’ya Mareşal Rütbesi ve Gazi Ünvanı verildi.
d-Yunanlılar, Afyon, Eskişehir Hattına kadar Çekilmiştir.

Erzurum Kongresinde Alınan Kararlar : 23 Temmuz 1919
1-Doğu illeri ile Trabzon ve Canik sancağı hiçbir sebep ve bahane ile Osmanlı
topluluğundan ayrılması mümkün olmayan bir bütündür.
2-Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı, millet birlik olarak kendisini müdafaa
ve mukavemet edecektir.
3-Vatanın ve istiklalin muhafaza ve tamanına İstanbul hükümeti muktedir olamadığı
takdirde, gayeyi temin için Anadolu’da geçici bir hükümet kurulacaktır.
4-Kuvayı Milliyeyi amil ve irade-i Milliye’yi hakim kılmak esastır.
5-Hıristiyan azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozan imtiyazlar verilemez.
6-Manda ve Himaye Kabul olunamaz.
7-Milli Meclisin derhal toplanmasına ve hükümet işlerinin meclisin denetimi altında yürütülmesine çalışılacaktır.
8-Milletimiz insani ve asri gayeleri tebcil, fenni, sınai ve iktisadi hal ve ihtiyacımızı
takdir eder.

Erzurum Kongresini :Vilayat-ı Şarkiye Müdafa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti
(Doğu illerini Koruma derneği) Düzenlemiştir.

Erzurum Kongresi : 23 Temmuz 1919’da 62 Delege ile gerçekleştirilmiştir.

Sivas Kongresi’de Alınan Kararlar : 4 Eylül 1919

1-Milli sınırlar içinde bulunan vatan parçaları bir bütündür, birbirinden ayrılamaz.
2-Her türlü işgal ve müdahaleye karşı, millet birlik olarak kendisini müdafaa ve
mukavemet edecektir.
3-İstanbul hükümeti, harici baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü
tedbir ve karar alınmıştır.
4-Kuvayi milliye yi amil ve irade-i milliye’yi hakim kılmak esastır.
5-Manda ve himaye kabul olunamaz.
6-Milli iradeyi temsil etmek üzere Millet Meclisinin derhal toplanması mecburidir.
7-Aynı gaye ve milli vicdandan doğan cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir.
8-Mukaddes maksadı ve umumi teşkilatı idare için kongre tarafından bir heyeti
temsiliye seçilmiştir.

Sivas Kongresi : 4 Eylül 1919’da 38 delegenin iştiraki ile toplanmıştır.

Doğu Cephesi Komutanı : Kazım KARABEKİR
Batı Cephesi Komutanı : İsmet İNÖNÜ
Güney Cephesi Komutanı :Albay Refet bey

Birinci İnönü Zaferinin Sonuçları :
1-İlk Anayasanın Kabul edilmesi
2-Ankara Hükümeti’nin Londra Konferansına çağrılması
3-Moskova Antlaşmasının imzalanması
4-Yeni Kurulan Devletin sağlam temeller üzerine oturmaya başlamış olması.

Amasya Tamimi : 22 Haziran 1919
1-Vatanın bütünlüğü milletin istiklali tehlikededir. Milletin istiklalini yine milletin
azim
ve kararı kurtaracaktır.
2-Her ilden seçilecek milletin güvenini kazanmış delegelerle Sivas’ta derhal milli
kongre toplanacaktır


Amasya Görüşmesi ( 20-22 Ekim 1919)
1-Türk topraklarının bütünlüğü ve Türk bağımsızlığı korunacak
2-Temsil kurulu İstanbul hükümetince tanınacak
3-Temsil kuruluna danışmadan barış yapılmayacak
4-Çoğunluğu Türk olan yerlerde işgale izin verilmeyecek
5-Hiçbir denetim ve güdüm kabul edilmeyecek.

Motrö Sözleşmesi İsviçre’nin Montrö şehrinde yapılmıştır.( 20 Temmuz 1936)
1-Türk Hükümeti Boğazları silahlandırabilecekti. Savaşa girilirse istediği gibi açıp kapatacaktı.
2-Boğazlardan geçiş barışta serbest olacak , savaş zamanında geçişler savaş gemilerine sınırlandırılacaktır.

Mustafa Kemal’e T.B.M.M tarafından Başkomutanlık : 3 ay süre ile verilmiştir.

Türkiye Cumhuriyetinin ilk Başbakanı : İsmet İNÖNÜ’ dür.

İnkılapların gerçekleştirilmesinde : Önce genel sonra özel inkılaplar yapılmıştır.

İktisat Kongresi : İzmir’de 1923 yılında yapılmıştır. Misak-ı İktisadi bu kongrede
kabul edilmiştir.

İlk Türk anayasası : Kanuni Esasidir. 1876 yılında II.Abdülhamit tarafından ilan
edilmiştir.

Sadabat Paktı : Türkiye-İran-Irak-Afganistan arasında 8 Temmuz 1937’de
imzalanmıştır.

Hatay’ın Anavatana Katılması : 1939

Bursa Olayı : 1 Şubat 1933’de Türkçe Ezan Okunmasından Dolayı Çıkmıştır.

TBMM’nin ilk anayasası : 20 Ocak 1921

Cumhuriyet Kavramı ilk defa : 1924 Anayasasında geçmiştir.


Ankara’nın Hükümet Merkez Seçilmesinin Nedenleri :13 Ekim 1923
1-Ulaşım Olanakları
2-Haberleşme Olanakları
3-İstanbul’a yakınlığı
4-Güvenli Oluşu
5-Batı Cephesine Yakınlığı

Altı Atatürk İlkesinin Anayasaya Girmesi : 5 Şubat 1937

Türk Medeni Kanunu : İsviçre Medeni Kanunundan Alınmıştır. 17 Şubat 1926

Tevhid-i Tedrisat Kanunu : Eğitim ve Öğretimin birleştirilmesidir. 3 Mart 1924

Büyük Taarruz Düşmanın Silahlı Kuvvetlerini yok etmek ve önemli arazi bölümlerini
ele geçirmek amacıyla yapılmıştır.

Cumhuriyetçiliğin Karşıtı : Teokratiklik

Atatürk “Biz Kimsenin Düşmanı Değiliz,Yalnız İnsanlığın Düşmanı Olanların Düşmanıyız, Sözüyle : Tüm dünya insanlarına duyduğu insanlık sevgisini ve saygısını belirtmek istemiştir.

Yunanistanda Kalan Ege Adalarında Asker Bulundurulmayacaktır Maddesi :
Lozan Antlaşmasında yer almaktadır.

Her Ulus Kendi Devletini Kurup, Kendi İsteğine Göre Kendini Yönetmelidir,
Görüşü : Devletçilik-İnkılapçılık ilkelerine uygundur.

Özellikle İkinci Dünya Savaşından Sonra, Sömürge Durumunda Olan Bazı Asya
Ve Afrika Ülkelerinin Türkiye’yi Örnek Aldıkları Görülmüştür. Türkiye’nin Bu Ülkeleri Etkileyen Yönü : Bağımsızlığını kazanma ve sürdürmedeki başarısıdır.

Laik Devlet Anlayışı : Cumhuriyetin Kurulmasından Çok,Geliştirilmesi Amacına
Hizmet Etmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk, Önemli Kararlar Verirken İlgili Heyet Ya Da Meclis Üyelerinin Görüş Ve Onaylarını da Almaya Özen Göstermiştir. Bu Durum
MustafaKemal Atatürk’ün : Ulusal İradeyle Birlikte Hareket Etmeye Çalışan Bir Lider Olduğunu Gösterir.

3 Mart 1924’te Halifelik Kaldırılmış, 2 Eylül 1925’te Tekke Ve Zaviyeler
Kapatılmış,17 Şubat 1926’da Türk Medeni Kanunu Kabul Edilmiştir. Bu Üç
Değişiklik :Laik Devlet Düzenini Gerçekleştirmek İçin Yapılmıştır.

Yeni Türk devleti, Türk topraklarını ele geçirmek isteyenlerle sonuna kadar
savaşmayı Bağımsızlığa saygı gösteren devletlerle siyasal ilişkiler kurarak
anlaşmalar yapmayı Kendine temel ilke edinmiştir. Buna göre yeni Türk devletinin
dış politikada izlediği yol: Barış içinde yaşamadır.

23 nisan 1920 tarihinde kurulan yeni Türk devleti içte ve dışta bazı olumsuz
tepkilerle karşılaşmıştır. Bu olumsuz tepkilere örnek : itilaf devletlerinin Anadolu’da TBMM’ne karşı çıkan ayaklanmaları desteklemesi.

Misak-ı Milli Kararları :
1-Osmanlı saltanatının merkezi İstanbul, güvenlik içinde bulunması şartıyla boğazlar açılabilir.
2-Batı Trakya’da halk oyuna başvurulmalıdır.
3-Bağımsızlığı sınırlayacak hiçbir antlaşma kabul edilemez.
4-Arapların çoğunlukta olduğu yerlerde halk oyuna başvurulmalıdır.
5-Ateşkes antlaşmasının çizdiği sınırlar içinde her bakımdan birlik oluşturan
vatandaşların oturduğu yerler hiçbir biçimde yurttan kopartılamaz.

İstiklal Mahkemesi :TBMM üyelerinden meydana gelen,gerekli görüldüğü
zaman kurulan bir mahkemedir.

Milli Ant : Son Osmanlı Millet meclisinin Misak-ı Milli kararlarını kabul etmesine denir.

Mudanya Ateşkes Antlaşması : Kurtuluş Savaşını sona erdirmiştir.

İtilaf devletlerinin 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal etmelerinin sebebi :
Misakı Millinin yayınlanması ve Anadolu’da kurtuluş savaşının devam etmesi.

Akılcılık Kavramının Eş Anlamlısı : Rasyonalizm

Tüm Atatürk İlkelerinin Dayandığı İki Üst İlke : Milliyetçilik-Akılcılık

Osmanlı Ekonomisinin Çökmesinde Ve Batıya Bağımlı Bir Hale Gelmesinde Temel Etken : Kapitülasyonlardır.

TARİHTE 16 TANE TÜRK DEVLETİ KURULMUŞTUR.


Tekalif-i Milli Emirleri :
1-Her aile birer çift çamaşır ve çorap verecek.
2-Binek hayvanlarının yüzde yirmisi teslim edilecek.
3-Yiyecek maddelerinin yüzde kırkı teslim edilecek.
4-Silah ve cephane bulunduranlar üç gün içinde teslim edecekler.
5-Yurttaki teknik elemanlar tümüyle ordu hizmetinde çalışacaktır.

Meclis-i Mebussan : Heyet-i Ayanla birlikte Osmanlı Parlementosunu oluşturur.
İstanbul’un işgalinden sonra dağılmıştır.

İstanbul’un İşgali :16 Mart 1920

Osmanlı Devletinde Egemenlik : Osmanlı ailesine aittir.

Yunanlıların 1920 yılı Haziran ayında Başlattıkları Saldırının Esas amacı :
TBMM’nin dağılmasını sağlamaktır.

Vatan-ı İhanet Kanunu : TBMM’nin varlığını tanımayan, kanunlarına ve kararlarına uymayan kimselerin en ağır biçimde cezalandırılacağı belirtilmiş, İstanbul hükümetinin kararlarını ve buyruklarını dinleyenlerde Vatan haini sayılacaklardı.

Uşi Barış Antlaşması : 1912
1-Osmanlı devleti, Trablusgarp ve Bingazi’yi İtalyanlara bırakır.
2-İtalyanlar tarafından işgal edilen 12 ada Osmanlılara geri verilecek,ancak bu adalar
Yunan işgaline karşı şimdilik İtalya’da kalacaktı.

Önemi : Kuzey Afrikada’ki en son toprağımız elimizden çıktı.12 Ada Paris antlaşması
ile Yunanistan’a bırakıldı.

İstiklal Marşının Kabulü : 16 Mart 1921

Şeyh Sait Ayaklanması : Bu ayaklanma ile Musul elden çıktı ve Bu günkü Irak
sınırımız çizildi.

Yeni Türk Devletinin ilk Siyasal Partisi : Cumhuriyet Halk Fırkasıdır. 9 Ağustos 1923


I.Dünya Savaşının Çıkış Nedenleri :
1-Devletler arası güç dengelerinin bozulması
2-Almanya ile İngiltere arasındaki sömürge rekabeti
3-Rusya ile Avusturya’nın balkanlardaki çekişmeleri
4-Almanya’nın sömürgecilik politikası izlemesi

TRABLUSGARP SAVAŞI(1911)
Nedenleri :
1-İtalya'nın 1870 yılında siyasi birliğini tamamlayarak sömürgeciliğe başlaması
2-Eski Roma imparatorluğunu yeniden kurmayı düşünmesi
3-Traplusgarp'ın İtalya'ya yakınlığı
4-Traplusgarp'ı hammadde ve pazar kaynağı olarak görmeleri
5-Akdeniz ticaretinden pay almak istemeleri
6-Osmanlı devletinin siyasi,askeri ve Ekonomik güçsüzlüğü
7-Büyük devletlerin İtalya'yı emellerinde serbest bırakması

Savaşın Gelişimi :
1-İtalya 1911'de Osmanlılardan Traplusgarp'ı istedi. Osmanlılar reddetti.
Bunun üzerine İtalya Traplusgarp'a asker çıkardı.
2-Osmanlı devleti denizden yardım gönderemiyordu ,donanması Haliç'e terkedilmişti,Karadan asker gönderemiyordu,orada İngiliz işgalinde Mısır vardı.
Mustafa Kemal ve arkadaşları Derne ve Tobruk'ta başarı kazandılar. İtalyanlar
iç kesimlere giremediler.(Mustafa Kemal'in ilk askeri başarısıdır.
3-Balkan savaşlarının çıkması savaşı sona erdirir.

WİLSON İLKELERİ :
1-Yenenler yenilenlerden toprak almayacak
2-Yenenler yenilenlerden tazminat almayacak
3-Devletler arasında gizli antlaşma yapılmayacak
4-Silahlar azaltılacak
5-Denizlerde Serbestlik sağlanacak
6-Sömürgeler bağımsız olacak
7-Cemiyet-i Akvam(Milletler Cemiyeti) Kurulacak
8-Uluslar kendi kaderlerini kendileri belirleyecek
9-Boğazlar tüm devletlere açık tutulacak
10-Türklerin çoğunlukta bulundukları yerlere egemenlik verilecek
11-Türk yönetiminde bulunan Azınlıklar kendi geleceklerini kendileri belirleyecek
Önemi :
1-Azınlıklara kendi geleceklerini belirleme hakkı verilerek ulusçuluk ilkesiyle ülkenin parçalanması öngörülmüştür.
2-Wilson ilkeleriyle sömürgecilik ad değiştirmiş, Manda ve Himaye olmuştur.
3-Azınlıklara kendi geleceklerini belirleme hakkı verilerek Doğu Anadolu’da bir Ermeni devletine zemin hazırlanmıştır.
4-İtalya’ya bırakılan Batı Anadolu İngilizler tarafından Yunanlılara verilmiştir.